Cevap ve Düzeltme Hakkı Nasıl Kullanılır?

Cevap ve Düzeltme Hakkı Nasıl Kullanılır?

Cevap ve Düzeltme Hakkı (Tekzip) Nedir? Günümüzde Gazete, dergi, internet yayıncılığı gibi yayın organları kanalıyla birçok makale ve haber yayınlanmakta olup bu haberler kimi zaman gerçeği yansıtmamakta yahut gerçeği yansıtmakla birlikte kişilerin şeref ve haysiyetini ihlal edici nitelikte olabilmektedir. Cevap ve düzeltme hakkı kaynağını doğrudan Anayasa’dan alır. Anayasa m. 32’de “Düzeltme ve cevap hakkı, ancak kişilerin haysiyet ve şereflerine dokunulması veya kendileriyle ilgili gerçeğe aykırı yayın yapılması hallerinde tanınır ve kanunla düzenlenir.’’ Şeklinde tekzip hakkından bahsedilmiştir. Esasen Cevap ve düzeltme hakkının süreli yayınlar için asıl düzenlemesi Basın Kanunu m. 14’de yer almaktadır. Kısacası, cevap ve düzeltme hakkının temeli; Basın yoluyla hakları ihlal edilen veya zarara uğrayanların korunmasını sağlamaya dayanır.

Cevap ve düzeltme hakkı hangi durumlarda kullanılabilir?

Kişilerin gazete, dergi, internet yayınları gibi yayın organları ile şeref ve itibarının zedelenmesi ya da gerçeği yansıtmayan haberlerle karşılaşmaları durumunda cevap ve düzeltme haklarını kullanabilecekleri anayasa ve kanunla düzenlenmiştir. Yapılan haber gerçek olsa bile bunun habere yansıtılma biçimi kişinin şeref ve haysiyetini ihlal edebilecek nitelikte olabilir. Bu durumda da cevap ve düzeltme hakkı kullanılabilir.

Cevap ve düzeltme hakkı nasıl kullanılır?

Cevap ve düzeltme hakkı gerektiren süreli yayına karşı bundan zarar gören kimse, yayım tarihinden itibaren 2 ay içinde yayının sorumlu yazı işleri müdürüne noter aracılığıyla suç unsuru içermeyen üçüncü kişilerin hukuken korunan menfaatlerine aykırı olmayan cevap ve düzeltme metnini ihtiva eden ihtarname göndermelidir. Düzeltme ve tekzip hakkına sahip olan kişinin mirasçılarından biri de bu hakkı kullanabilir. Bu durumda, yayının yapıldığı tarihten itibaren sorumlu müdüre gönderilmesi gereken metin yayın gününden itibaren 3 ay içerisinde gönderilmelidir. Sorumlu müdür, hiçbir düzeltme ve ekleme yapmaksızın, günlük süreli yayınlarda yazıyı aldığı tarihten itibaren en geç 3 gün içinde diğer süreli yayınlarda da yazıyı aldığı tarihten itibaren üç günden sonraki ilk nüshada ilgili yayının yer aldığı sayfa ve sütunlarda, aynı puntolarla ve aynı şekilde yayımlamak zorundadır. 

Cevap ve düzeltme metninin yasada belirtilen sürede yayımlanmaması durumunda ne olur?

Cevap ve düzeltme metninin yasada belirlenen süreler içerisinde yayımlanmaması durumunda, yayım için tanınan sürenin bitiminden itibaren, belirlenen koşullara aykırı bir biçimde yayımlanması halinde ise yayım tarihinden itibaren on beş gün içinde cevap ve düzeltme hakkını kullanmak isteyen kişi için yargıya başvurma hakkı doğmaktadır. Kişi bu durumda bulunduğu yer Sulh ceza hâkiminden yayımın yapılmasına veya bu kanun hükümlerine uygun olarak yapılmasına karar verilmesini isteyebilir. Sulh ceza hâkimi bu istemi 3 gün içerisinde duruşma yapmaksızın karara bağlar. 

Düzeltme ve cevabın yayınlanmasına hâkim tarafından karar verilmesi halinde, yayımlanmak için zorunlu süreler,  Sulh Ceza Hâkiminin kararına itiraz edilmemişse kararın kesinleştiği tarihten itibaren, itiraz edilmişse yetkili makamın kararı tebliği tarihinden itibaren başlar.

Yargı makamlarınca verilen Cevap ve Düzeltme Kararlarına uyulmaması halinde ne olur?

Basın Kanunu’nun 18. Maddesinde yargı kararlarını yerine getirmeyen basın kuruluşlarına uygulanacak yaptırımlar ayrı bir madde olarak sıralanmıştır. Buna göre; Düzeltme ve cevabın yayımlanmasına ilişkin kesinleşmiş hâkim kararlarına uymayan sorumlu müdür ve sorumlu müdürün bağlı olduğu yetkili on milyar liradan yüz elli milyar liraya kadar ağır para cezasıyla cezalandırılır. Ağır para cezası, bölgesel süreli yayınlarda yirmi milyar liradan, yaygın süreli yayınlarda elli milyar liradan az olamaz. Sorumlu müdür ve sorumlu müdürün bağlı olduğu yetkili hakkında verilen ağır para cezasının ödenmesinden yayın sahibi, sorumlu müdür ve sorumlu müdürün bağlı olduğu yetkili ile birlikte müteselsilen sorumludur. Düzeltme ve cevap yazısının yayımlanmaması veya 14 üncü maddenin birinci fıkrasında belirtilen şartlara uyulmaksızın yayımlanması hallerinde hâkim ayrıca, masraflar yayın sahibi tarafından karşılanmak üzere, bu yazının tirajı yüz binin üzerinde olan iki gazetede ilân şeklinde yayımlanmasına da karar verir.

Açıkladığım sebeplerle sürecin çok sıkı şekil şartlarına haiz olduğu görülecektir. Bu sebeple herhangi bir hak kaybı yaşanmaması adına avukat danışmanlığı alınarak bu sürecin takip edilmesini öneriyorum.

AV. GÜLPEMBE DOĞAN

http://kdzereglihaber.com/haber/Cevap-ve-Duzeltme-Hakki-Nasil-Kullanilir-/23742#h23742