İzale-i Şüyu Davaları Nedir ve Nasıl Yürütülür?

İzale-i Şüyu Davaları Nedir ve Nasıl Yürütülür?

İzale-i Şüyu (Ortaklığın Giderilmesi)Davası nedir? İzale-i Şüyu veya Ortaklığın Giderilmesi davası ortak mülkiyet olarak sahip olunan, paylı veya elbirliği mülkiyetine konu taşınır veya taşınmaz mallarının ortaklar arasındaki paydaşlığına son vererek kişisel mülkiyete geçişi sağlayan, diğer bir deyişle hissedarların mallarının aynen paylaştırılması veya mahkeme tarafından satılarak bedellerinin hissedarlar arasında payları oranında paylaştırılmasını sağlayan bir dava türüdür. Çok taraflı ve davanın tüm tarafları için benzer sonuçlar doğuran bir dava türüdür ki davayı açan davacı taraf yargılama sırasında davadan feragat etse bile davalılardan herhangi biri davayı takip edeceğini mahkemeye bildirerek davanın sonuçlandırılmasını sağlayabilmektedir.

Ortaklığın giderilmesi davasında Davacı ve Davalı Kimdir?

İzale-i şuyu davasını, menkul veya gayrimenkule ortak olan bir veya birkaç ortak bir araya gelerek açabilirler. Paydaşlar kendi aralarında malı nasıl pay edeceklerine dair bir anlaşma sağlayamıyorlar, ortaklığı anlaşma yolu ile sonlandıramıyorlar ise paydaşlardan biri diğer paydaşlar aleyhine izale-i şüyu davası açarak dava yolu ile ortaklığın giderilmesini isteyebilmektedir. Davayı tek bir paydaş açtıysa geri kalan bütün paydaşlar davalı sıfatında, davayı birden fazla paydaşın açtığı durumda ise, kendileri dışındaki bütün paydaşlar davalı sıfatına sahip olur.

Tüm paydaşların ortaklığın giderilmesi davasında yer alması zorunludur. Paydaşlardan birinin ölümü halinde mirasçılık belgesinde adı geçen tüm mirasçıların davaya dahil edilmesi gerekmektedir. Tüm ortaklar davaya dahil edilmeden bu davanın sonuçlandırılması mümkün değildir.

İzale-i Şuyu Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme kimdir?

Ortaklığın giderilmesi (izale-i şüyu) davasında görevli mahkeme Sulh Hukuk Mahkemesi’dir. Yetkili mahkeme ise; ortaklığın giderilmesi davasının açılacağı taşınmaz malın bulunduğu yer mahkemesidir.

Ortaklığın Giderilmesi Davasında Mahkeme Harç ve Giderleri nelerdir?

Ortaklığın giderilmesi davası matbu harca tabidir. Davayı açan paydaş dava harcını ve mahkeme giderlerini davanın başında ödemek zorunda kalsa da davanın sonunda mahkeme giderleri ve avukatlık ücretleri payları oranında taraflara yükletilir. İzale-i şuyu davasında, davanın tarafı olan herkes davadan aynı şekilde etkilenir.

 Ortaklığın Giderilmesi hangi yöntemlerle mümkündür?

Taraflar malı nasıl taksim edeceklerine aralarında anlaşarak, dava sırasında bu anlaşmayı mahkemeye bildirebilirler. Hakim, bu anlaşma ile ortaklığın giderilmesine karar verebilir. Taraflar aralarında anlaşma sağlayamazlarsa, satış yoluyla ya da aynen taksim yoluyla paydaşlık ortadan kalkacaktır. Şöyle ki;

-Aynen Taksim suretiyle Ortaklığın Giderilmesi: Taşınır veya taşınmaz malınAynen taksimi için taraflardan birisi talepte bulunabilir. Mahkemece malın aynen bölünerek paylaştırılmasına karar verilebilmesi için taşınmazın yüzölçümü, niteliği, pay ve paydaş sayısı ve tarım arazilerinin niteliği ile imar mevzuatına göre aynen taksimin mümkün olup olmadığının araştırılması gerekir. Taşınmazın önemli ölçüde bir değer kaybına uğraması söz konusu ise aynen bölünerek paylaştırılmasına karar verilemez. Paydaşlar rıza göstermedikleri takdirde taşınmazın bir bölümü paylı bırakılamaz.

Aynen bölünerek paylaştırmanın mümkün olması durumunda bölünen parçaların değerlerinin birbirine denk düşmemesi halinde eksik değerdeki parçaya para eklenerek denkleştirme sağlanır(TMK md 699/2). Ayrıca taşınmazda taksim mümkün ise fen bilirkişisine taksim projesi düzenlettirilir ve mahkeme tarafından projedeki bölümlerin hangi paydaşa verileceği konusunda tarafların anlaşmasına göre veya anlaşma sağlanamadığı durumlarda kura çekilerek hüküm tesis edilir.

Paydaşlar arasında anlaşma olmadıkça hakim kendiliğinden bazı taşınmazların bir kısım paydaşlara, kalanın diğer paydaşlara verilmesi şeklinde aynen bölünerek paylaştırmaya karar veremez.

Ortaklığın giderilmesi davalarında en çok karşılaşılan bir diğer husus, taşınmaz malda kat mülkiyeti kurmak mümkünse, hakim kat mülkiyeti kurulup kurulamayacağını çok iyi araştırmalıdır. Kat mülkiyetinin kurulması mümkün olan bir taşınmaz malda satış suretiyle ortaklığın giderilmesine karar verilemez.

-Satış Yapılması Şeklinde Ortaklığın Giderilmesi:

Öncelikle mahkeme, taşınmazın aynen taksim edilip edilmeyeceğini tespit etmek için keşif yapar. Aynen taksimin olanaksız olduğunu tespit ettikten sonra satış suretiyle ortaklığın giderilmesine karar verir. Taşınmaz malın satışı mahkeme vasıtasıyla değil satış memurluğu veya icra dairesi marifetiyle açık arttırma yoluyla olmalıdır.

Satış Ortaklar Arasında Yapılabilir mi?

Tüm paydaşlar bir araya gelerek satışın ortaklar arasında yapılması hususunda oybirliğiyle anlaştıkları takdirde satış yalnızca ortaklar arasında yapılır.

Ortaklığın Giderilmesi Davasında Muhdesatın Aidiyeti Konusunda Çekişme nasıl çözülür?

Ortaklığın giderilmesi davasının konusu taşınmazda bulunan bina, ağaç, tesis gibi bütünleyici parçalar üzerinde mülkiyetin kime ait olduğu hususu ortaklar arasında tartışma konusu ise, bu uyuşmazlığın ayrı bir dava açılmak suretiyle giderilmesi gerekir. Uygulamada ''muhdesatın aidiyetinin tespiti davası'' diye adlandırılan bu davanın açılması halinde, İzale-i Şüyu davası yargılamasında, muhdesatın aidiyetinin tespiti davasının sonuçlanması bekletici mesele yapılır. Taşınmazda yer alan muhtesatlar üzerindeki mülkiyet hakkı tespit edildikten sonra bütünleyici parçalar da dahil edilerek ortaklığın giderilmesi gerekir.

İzale- şüyu davaları tamamlandıktan sonraki aşamada gerçekleşen ihale ile satış süreci daha sonraki yazılarımızda devam edecektir.

AV. ZEHRA DALKURT YURTSEVEN

http://kdzereglihaber.com/haber/Izale-i-Suyu-Davalari-Nedir-ve-Nasil-Yurutulur-/23504#h23504